مدیریت، سیاست، حقوق، معماری، اقتصاد، بیمه،.. | آموزش، کاریابی، رایانه، وب،.. | ورزش، تغذیه، بهداشت حرفه،.. | پزشکی، اورژانس، دارو، روان،،.. | مذهب، هنر، تاریخ،...
ایردن
این مطلب، یک مطلب داغ و جدید نیست، و به چند ساعت قبل مربوط نمیشود. گرچه رعایت نگارش صحیح مطالب بوسیله‌ی رایانه دارای اهمیت فراوانی است، با این وجود بسیاری از کاربران فارسی زبان نگارش صحیح هنگام نوشتن بوسیله‌ی رایانه را رعایت نمی‌کنند. نوشتن بوسیله‌ی رایانه اصولی دارد که هرکدام از ما حتماً باید آن را رعایت کنیم. ۱- اصلاح برخی از حروف و اعداد
گرچه ویندوزهای بعد از ورژن ۲۰۰۰ زبان فارسی را پشتیبانی می‌کنند، اما این پشتیبانی خالی از اشکال نیست. بعنوان مثال، در ویندوز XP حتی اگر زبان فارسی را به زبان‌های ویندوز اضاف کرده باشید، حروف‌های «ك» و «ي» بصورت عربی نوشته می‌شوند. وقتی دو نقطه را زیر حرف «ي» می‌بینید، درواقع این حرف بصورت عربی نوشته شده است و شکل صحیح فارسی آن «ی» است. همینطور وجود همزه روی حرف «ك» دلالت بر نگارش این حرف بصورت عربی دارد. در فارسی حرف کاف به شکل «ک» نوشته میشود. در بین اعداد نیز عددهای «٦ و ٥ و ٤» در ویندوز ایکس‌پی بصورت عربی درج می‌شوند که باید توسط کاربر فارسی زبان اصلاح شوند. نگارش صحیح این اعداد فارسی «۶ و ۵ و ۴» است.
پی‌نوشت: پیش از این، مطلب مشابهی را آقای شکراللهی (نویسنده محترم وبلاگ خوابگرد) در وبلاگشان منتشر کرده‌اند. من فقط سعی کردم کمی کامل‌تر بنویسم، و TrayLayout را در قالب یک فایل Setup به شما عزیزان تقدیم کنم.
Tags: تایپ فارسی, حروف فارسی و عربی, نگارش فارسی, نگارش کامپیوتری
تعداد نمایش ها: 48454
مدیریت، سیاست، حقوق، معماری، اقتصاد، بیمه،...
نگارش صحیح متون فارسی بوسیله‌ی رایانه
ایرانیان در "نگارش فارسی" دچار مشکلات زیادی هستند که دلیل عمده آن را می توان به نقص آموزش ارجاع داد. این مشکل در نگارش با رایانه نمود دیگری پیدا می کند که به دلایل مختلف گاه فنی و گاه بی توجهی نگارنده، کلمات به روش نادرستی در کامپیوتر ثبت و ذخیره می شوند و در نتیجه مطالب بسیاری به دلیل این مشکلات در "جستجو" پیدا نمی شوند. این دومقاله مفید و جامع که توسط دو اندیشمند جوان به رشته نگارش درآمده، به بسیاری از این مشکلات اشاره دارد و درصورت توجه دقیق به مفاد آنها می تواند بسیار مفید باشد.ایردن
این مطلب، یک مطلب داغ و جدید نیست، و به چند ساعت قبل مربوط نمیشود. گرچه رعایت نگارش صحیح مطالب بوسیله‌ی رایانه دارای اهمیت فراوانی است، با این وجود بسیاری از کاربران فارسی زبان نگارش صحیح هنگام نوشتن بوسیله‌ی رایانه را رعایت نمی‌کنند. نوشتن بوسیله‌ی رایانه اصولی دارد که هرکدام از ما حتماً باید آن را رعایت کنیم. ۱- اصلاح برخی از حروف و اعداد
گرچه ویندوزهای بعد از ورژن ۲۰۰۰ زبان فارسی را پشتیبانی می‌کنند، اما این پشتیبانی خالی از اشکال نیست. بعنوان مثال، در ویندوز XP حتی اگر زبان فارسی را به زبان‌های ویندوز اضاف کرده باشید، حروف‌های «ك» و «ي» بصورت عربی نوشته می‌شوند. وقتی دو نقطه را زیر حرف «ي» می‌بینید، درواقع این حرف بصورت عربی نوشته شده است و شکل صحیح فارسی آن «ی» است. همینطور وجود همزه روی حرف «ك» دلالت بر نگارش این حرف بصورت عربی دارد. در فارسی حرف کاف به شکل «ک» نوشته میشود. در بین اعداد نیز عددهای «٦ و ٥ و ٤» در ویندوز ایکس‌پی بصورت عربی درج می‌شوند که باید توسط کاربر فارسی زبان اصلاح شوند. نگارش صحیح این اعداد فارسی «۶ و ۵ و ۴» است.
نکته ۱- اگر از محصولات لینوکس (ubuntu, kubuntu) استفاده می‌کنید، همه‌ی حروف و اعداد فارسی بصورت صحیح نوشته می‌شوند.
نکته ۲-در ایران، بعضی از توزیع کنندگان نرم‌افزار، اقدام به ویرایش فایل‌های ویندوز ایکس‌پی و اصلاح حروف کیبورد از عربی به فارسی کرده‌اند. بنابراین اگر حروف «ک» و «ی» در ویندوز شما بصورت فارسی هستند، تعجب نکنید.
نکته ۳- حروف «ك» و «ي» و اعداد «٦ و ٥ و ٤» در ویندوز ویستا اصلاح شده‌اند و بصورت فارسی نوشته می‌شوند.
شاید گمان کنید نگارش حرف «ك» بصورت عربی اشکالی را بوجود نمی‌آورد، اما در واقع حروف «ك» و «ک» دو حرف کاملاً مجزا از یکدیگر هستند و اهمیت نگارش صحیح حرف «ک» زمانی بیشتر مشخص میشود که سیستم شما به یک شبکه کوچک یا بزرگ متصل باشد، و بخواهید در این شبکه جستجو کنید. یا اینکه داده‌ها را از کامپیوترتان به کامپیوتر دیگری منتقل کنید، و برعکس، داده‌هایی را از کامپیوتر دیگری در اختیار بگیرید.
برنامه‌ی TrayLayout 1.2 امکان اصلاح حروف «ك» و «ي» و همچنین اعداد «٦ و ٥ و ٤» را به فارسی فراهم کرده است. در ادامه درباره نرم‌افزار TrayLayout 1.2 نیز صحبت خواهم کرد.
۲- نیم‌فاصله یا همان فاصله مجازی
یکی دیگر از اصول نگارش بوسیله‌ی رایانه این است که هر کلمه باید با کلمه‌ی دیگر فاصله داشته داشته باشد. ایجاد فاصله بین کلمات را بوسیله‌ی فشردن کلید Space اعمال می‌کنیم و با این روش کلمات را از یکدیگر جدا می‌کنیم، اما اجزای یک کلمه هرگز نباید با یکدیگر فاصله‌ای داشته باشند. با هربار فشردن کلید Space به تنهایی، یک فاصله ایجاد میشود و برای تایپ لاتین مناسب است. اما در هنگام تایپ فارسی نیاز به اعمال نیم‌فاصله یا همان فاصله‌ی مجازی داریم.
نیم‌فاصله چیست؟
شاید بتوان گفت نیم‌فاصله، فاصله‌ی کوچکی است که درصورت نیاز بین حروفِ یک کلمه اِعمال می‌کنیم. نیم‌فاصله، علیرغم اینکه ظاهراً فاصله‌ای کوچک را ایجاد می‌کند، اما در واقع اجزای یک کلمه‌ی فارسی را در کنار یکدیگر نگه میدارد.
کاربردهای فاصله و نیم‌فاصله:
فاصله میان دو کلمه‌ی مجزا اعمال میشود، اما نیم‌فاصله را در صورت لزوم، میان حروف یک کلمه اِعمال شده و مانع از دور شدن اجزای یک کلمه از یکدیگر میشود. بعنوان مثال، نحوه‌ی تایپ صحیح و غلط چند کلمه را با هم مرور می‌کنیم:
شکل غلط: می توانیم، می کنیم، می شود، فاصله ی، پنجره ها
شکل صحیح: می‌توانیم، می‌کنیم، میشود، فاصله‌ی، پنجره‌ها
به نحوه‌ی نگارش صحیح و غلط کلماتی که در بالا عنوان شده دقت کنید. فاصله‌ای که بین اجزای یک کلمه مثلاً “می توانیم” اعمال شده است، کاملاً غلط است. و این اشتباه زمانی بیشتر مشهود میشود که چنین کلماتی در انتهای سطر می‌آیند و نیمی از اجزای یک کلمه به ابتدای سطر بعد منتقل میشود.
برای درک بهتر مطلب، تصویری از این خطا تهیه کرده‌ام. در تصویر زیر، به کلمه‌ی “می‌گوید” توجه کنید. در این متن کوتاه، عدم رعایت نیم‌فاصله چندین مرتبه تکرار شده است.
بنابراین، کاربرد نیم فاصله این است که علیرغم حفظ شکل صحیح کلمه، اجزای یک کلمه را در کنار یکدیگر نگه میدارد.
چگونه نیم‌فاصله را اِعمال کنیم؟
اگر از سیستم عامل‌های محصول لینوکس (Linux) استفاده می‌کنید، در هنگام تایپ فارسی براحتی می‌توانید هرجا که لازم است،کلیدهای [Shift]+[Space] را همزمان تحریر کرده و نیم‌فاصله را اِعمال کنید. برای رعایت نیم‌فاصله در محصولات مایکروسافت و سیستم عامل‌های XP و Vista از برنامه‌ی TrayLayout استفاده می‌کنیم. TrayLayout این امکان را به راحتی در اختیار کاربران قرار می‌دهد که با تحریر همزمان کلیدهای [Shift]+[Space] نیم‌فاصله اِعمال را اِعمال کنند. اما اگر از رایانه شخصی خودتان دور بودید یا جایی بودید که نرم‌افزار TrayLayout را در اختیار نداشتید، برای رعایت نیم‌فاصله می‌توانید بجای تحریر کلید Space از تحریر همزمان کلیدهای [Alt]+[0157] استفاده کنید. توجه داشته باشید که با تحریر کلیدهای ترکیبی [Alt]+[0157] دیگر نیازی به تحریر کلید Space نیست.
۳- رعایت نکاتی که به‌عنوان نکات گرامری شناخته می‌شوند
برای درک هرچه بهتر این نکات ریز، مقدمه‌ای درباره عملکرد نرم‌افزار Microsoft Office Word عنوان می‌کنم. غیر از اینکه اصول جمله سازی در زبان انگلیسی را گرامر زبان انگلیسی می‌گوییم، نرم‌افزار Microsoft Office Word یک‌سری از خطاهای دیگر را نیز بعنوان خطاهای گرامری به ما نشان می‌دهد. اما این خطاها کدامند؟
وقتی در رایانه یک جمله را می‌نویسیم و می‌خواهیم آخر جمله را نقطه بگذاریم، باید دقت داشته باشیم که بین آخرین کلمه و نقطه، کلید Space را تحریر نکنیم. اگر بین آخرین کلمه‌ی جمله و نقطه‌ی آخر سطر، فاصله‌ای ایجاد شده باشد، در واقع یک خطای گرامری رخ داده است. برنامه Word مایکروسافت این قبیل خطاهای گرامری را با یک خط موج‌دار سبز رنگ در محل خطا نمایش می‌دهد. بنابراین هیچگاه قبل از درج نقطه، کلید Space تحریر نمیشود.
وقتی نقطه را بدون فاصله با حرف ماقبلش درج کردید، فقط یک‌مرتبه کلید Space را تحریر کرده، کلمه‌ی بعدی را تایپ کنید. اگر فاصله‌ی نقطه با کلمه‌ی بعدی نیز کمتر یا بیشتر از یک Space باشد، خطای گرامری رخ داده است و باید اصلاح شود. بنابراین هرجا که نقطه بکار می‌رود، با کلمه یا حرف ماقبلش اصلاً فاصله ندارد، و نسبت به کلمه با حرف بعدش فقط به اندازه‌ی یک Space فاصله دارد.
نگارش سایر علائم ویرگول، نقطه ویرگول؛ دو نقطه روی هم: سه نقطه کنار هم… علامت تعجب! و علامت سوال؟ نیز دقیقاً مثل نقطه انجام میشود.
نکته ۴- یادتان باشد که سه نقطه را، باید فقط با سه نقطه تحریر کنید. نه بیشتر، نه کمتر…
۴- پرانتز، گیومه، آکولاد
برای درج پرانتز در میان جمله، و قرار دادن جمله یا کلمه‌ای در داخل آن، از هر سمت در بیرون پرانتز، فقط یک فاصله (یک Space) را تحریر کنید، اما از دو سمت در داخل پرانتز هیچ فاصله‌ای را تحریر نکنید. البته درصورتی که قصد استفاده از نقطه یا علامت تعجب یا سایر علامت‌هایی که گفته شد در انتهای جمله را دارید، دقت کنید این علامت‌ها را در خارج از پرانتز و نزدیک به پرانتز درج کنید. این قانون شامل حال گیومه، آکولاد و سایر نویسه‌های از این دست <«»> نیز میشود.
۵- متن نوشته شده را از هردوطرف تراز کنید
حتماً با آیکن‌هایی که کار راست‌چین، وسط‌چین و چپ‌چین بودن متن شما را انجام می‌دهند، آشنا هستید. معمولاً اکثر جاهایی که قرار است عملیات نوشتن را انجام دهید، این آیکن‌ها هم هستند یا اینکه اگر نباشند، از قبل نحوه چینش کلمات در آن صفحه تعریف شده است. علاوه بر سه آیکن مهمی که گفته شد و معمولاً همه از آنها استفاده می‌کنیم، سه آیکن مهم دیگر هم هستند. راست‌نویس، چپ‌نویس، و “تراز از دوطرف”. آیکن “تراز ز از دوطرف” با دیگر نام فارسی “کشیدن متن” یا نام انگلیسی “Justify” نیز شناخته میشود. این آیکن دستوری را اجرا می‌کند که باعث میشود انتهای سطرها نیز در یک راستا قرار داشته باشند. به زبان ساده‌تر اینکه فضای خالی انتهای سطرها را پُر می‌کند و انتهای سطرها نیز مانند ابتدای سطر در یک راستا قرار می‌گیرد. اجرای این فرمان ازطریق آیکن Justify متن شما را بیش‌ازبیش زیباتر می‌کند. برای مقایسه‌ی متن “تراز شده” با متن “تراز نشده” می‌توانید >اینجا< را کلیک کرده و تصویر مربوطه را ملاحظه کنید.
اهمیت پیروی از این قوانین
اهمیت پیروی از مجموع قوانین و اصولی که گفته شد، فقط برای تهیه‌ی مطالبِ صفحات وب نیست. به کتاب‌های معتبر که توسط رایانه تایپ شده باشند مراجعه کنید، درمی‌یابید که این قانون هنگام نوشتن با رایانه حتی به منظور چاپ، حتماً باید رعایت شود.
۶- تو رفتگی سطر اول پاراگراف
مطالبی که بوسیله‌ی رایانه نوشته و چاپ می‌شوند، دارای تو رفتگی یکسان در سطر اول همه‌ی پاراگراف‌ها هستند. نرم‌افزار Microsoft Office Word برای این منظور ابزارهایی را دارد که تصویر یکی از آنها در اینجا آمده است. تو رفتگی سطر اول پاراگراف نسبت به بقیه سطرها، برای چاپ متون اجباری است، اما برای انتشار مطالب در صفحات وب معمول نیست.
آشنایی بیشتر با TrayLayout
این برنامه‌ی کم حجم در سال 2001 میلادی و توسط آقای آرش رضایی‌زاده (و Mehrsoft Group) آماده شده است. این برنامه دارای برچسب Copyright 2001-2002 می‌باشد، اما بعداً توسط گروه نرم‌افزاری مهرسافت، رایگان اعلام شده است. متن اطلاعیه را در >اینجا< بخوانید. همانطور که گفته شد، این برنامه علاوه بر اینکه اِعمال نیم‌فاصله را در ویندوز آسان می‌کند، با کمک آن می‌توانید حروف و اعداد عربی را نیز به فارسی تبدیل کنید، یا اینکه درصورت لزوم می‌توانید جای حروف کیبوردتان را بطور دلخواه جابجا کنید. اگر همه‌ی اعداد بالای کیبورد را مطابق تصویر زیر با اعداد فارسی جایگزین کنید، یکی دیگر از ویژگی‌های این نرم‌افزار را فعال کرده‌اید، بطوریکه در هنگام تایپ فارسی، اعداد شما منحصراً فارسی هستند. به نحوی که حتی با انتقال داده‌ها به رایانه‌های دیگر، صرف‌نظر از هر تنظیمی که در قسمت Regional and Language Options آن رایانه اِعمال شده است، اعداد فارسی، بصورت فارسی نمایش داده خواهند شد.
اگر برنامه‌ی TrayLayout 1.2 را از اینجا دانلود و نصب کنید، پس از نصب بلافاصه آیکن این نرم‌افزار روی Desktop ظاهر خواهد شد. با اجرای آن فایل، بالن کوچکی در قسمت سمت راست منوی Taskbar ظاهر خواهد شد. از این پس هربار که رایانه را روشن کنید، برنامه فعال خواهد بود و نیازی به اجرای آن توسط شما نیست، اما اگر مایل بودید که فقط در مواقع لزوم از این برنامه استفاده کنید، >اینجا< را کلیک کرده و مطابق تصویر، فایل اجرایی این نرم‌افزار را از Startup ویندوز حذف کنید. سپس هربار که تصمیم به استفاده داشتید، فایل اجرایی برنامه را از روی صفحه‌ی دسکتاپ یا از مسیر منوی Start اجرا کنید.
۷- استفاده در Windows Vista
برای استفاده از برنامه‌ی TrayLayout 1.2 در ویندوز ویستا، لازم است در قسمت Properties/Compatibility تغییر کوچکی اعمال کنید. برای این‌کار روی آیکن برنامه واقع در دسکتاپ، راست کلیک کرده و از منوی ظاهر شده گزینه‌ی Properties را انتخاب کنید. سپس زبانه‌ی Compatibility را انتخاب کرده، در قسمت Compatibility mood و منویی که درآنجا وجود دارد، گزینه‌ی (Windows XP (Service Pack 2 را انتخاب کرده و در پایان دکمه‌ی OK را کلیک کنید. این تنظیم بسیار ساده را فقط یک مرتبه انجام می‌دهید و بعد از آن می‌توانید از برنامه‌ی TrayLayout در ویندوز ویستا نیز استفاده کنید.
>> بخاطر توجه‌تان به این مطلب، از شما متشکرم. لطفاً نگارش صحیح بوسیله‌ی رایانه را به دیگران نیز توصیه کنید.
۱۳۸۶/۱۰/۲۹
وبلاگ مهتاب: آقای علیرضا حسینی
*********************************************************
شمار فارسی زبانانی که از ویندوز ویستا استفاده می کنند، روزبه روز بیشتر میشود. برخی از دوستان ناراحت بودند که برنامه‌ی «تری‌لی‌آوت» در ویندوز ویستا اجرا نمیشود و از نعمتِ ایجاد «نیم‌فاصله» به شکل اصولی، محروم‌اند و زندگی بر ایشان تلخ گردیده! پاسخی برای‌شان نداشتم تا یکی از خودِ ایشان راه حل را یافت و برایم نوشت، به این قرار:
ابتدا به پوشه‌ای بروید که برنامه‌ی «تری‌لی‌آوت» را در آن گذاشته‌اید. روی آيکون اجرایی برنامه راست‌کلیک کنید. سپس روی گزینه‌ی Properties کلیک کنید. برگه‌ی Compatability را انتخاب کنید و در بخش Compatability Mode جلوی عبارتِ Run This Program in Compatability Mode For را تیک بزنید، اوکی کنید و دوباره از زندگی لذت ببرید. تمام شد؟
به عنوان الفبای فنی، بله تمام شد. ممنون که با دقت خواندید و ممنون که از این پس رعایت می‌کنید و ممنون که به دیگران هم توصیه می‌کنید رعایت کنند. تکرار می‌کنم که این یادداشت هیچ ربطی به موضوع ویرایش و رسم‌الخط و درست‌نویسی ندارد، بلکه صرفا مربوط است به ابتدایی‌ترین قوانین تایپ کردن، خصوصا برای وبلاگ‌نویس‌ها. شخصا نمی‌توانم تصور کنم کسی برای نوشته‌اش اهمیت و جدیت قائل باشد، ولی به ظاهر و آداب نوشتن اهمیتی ندهد. من یکی نوشته‌هایی این‌چنین را همیشه از سر بی‌حوصلگی می‌خوانم، چون احساس می‌کنم این نوشته‌ها آن‌قدر برای مؤلف‌شان اهمیت نداشته که با ظاهری درست و خوشایند آن را تحویل من بدهد، من چرا باید آن را جدی بگیرم؟
سه قانون ساده‌ی نوشتن در کامپیوتر و برای وب وبلاگ خوابگرد - سید رضا شکرالهی
غلط ـــــ نامه [۶]
مقدمه: این یادداشت، هیچ ربطی به موضوع ویراستاری و شیوه‌ی نگارش و رسم‌الخط و... ندارد. مدت‌های طولانی از انتشار «غلط ـ نامه‌ها» می‌گذرد، ولی هنوز هستند خیلی‌ها که مقدماتی‌ترین الفبای فنی نگارش در کامپیوتر و برای وب را یا نمی‌دانند، یا می‌دانند و رعایت نمی‌کنند. هنوز هستند کسانی که از من می‌پرسند چگونه می‌توانند «نیم‌فاصله» ایجاد کنند یا اصلا «نیم‌فاصله» یعنی چه؟ نقطه‌گذاری درست یعنی چه؟ مگر پرانتز و گیومه گذاشتن هم شیوه‌ی خاصی دارد؟ این یادداشت، چکیده‌ی غلطنامه‌های پیشین است که طی آن بدون وارد شدن به موضوع رسم‌الخط و ویرایش، الفبای فنی نگارش در کامپیوتر و برای وب را به «ساده‌ترین» زبانی که بلدم، می‌نویسم.
مقدمه: این یادداشت، هیچ ربطی به موضوع ویراستاری و شیوه‌ی نگارش و رسم‌الخط و... ندارد. مدت‌های طولانی از انتشار «غلط ـ نامه‌ها» می‌گذرد، ولی هنوز هستند خیلی‌ها که مقدماتی‌ترین الفبای فنی نگارش در کامپیوتر و برای وب را یا نمی‌دانند، یا می‌دانند و رعایت نمی‌کنند. هنوز هستند کسانی که از من می‌پرسند چگونه می‌توانند «نیم‌فاصله» ایجاد کنند یا اصلا «نیم‌فاصله» یعنی چه؟ نقطه‌گذاری درست یعنی چه؟ مگر پرانتز و گیومه گذاشتن هم شیوه‌ی خاصی دارد؟ این یادداشت، چکیده‌ی غلطنامه‌های پیشین است که طی آن بدون وارد شدن به موضوع رسم‌الخط و ویرایش، الفبای فنی نگارش در کامپیوتر و برای وب را به «ساده‌ترین» زبانی که بلدم، می‌نویسم.
پس دو نکته را یادآوری می‌کنم؛ نخست این که مخاطب این دستورالعمل کسانی‌اند که یا متوجه غلط‌های فنی نگارشی‌شان (در وب) نیستند، یا کسانی‌اند که متوجه‌اند، ولی هنوز دقیقا نمی‌دانند چه باید بکنند. و دوم این که این نکات دقیقا «الفبا»ست. اگر نوشتن روی کاغذ نیازمند دانستن الفبای نگارش است، برای نوشتن در کامپیوتر و برای وب (یا وبلاگ) باید چند نکته‌ی فنی زیر را هم بر آن الفبای نخستین اضافه کنید؛ در غیر این صورت، آدم یا وبلاگ‌نویس بی‌سوادی محسوب می‌شوید (با عرض معذرت از دوستان بزرگوار و فرهیخته‌ای که هنوز در این مورد تنبلی می‌کنند). عکسی هم که می‌بینید، به تازگی از یک وبلاگ گرفته‌ام تا عمق فاجعه را بیشتر دریابید.
نیم‌فاصله چیست؟
برای ایجاد فاصله میان کلمات، ما از کلید Space استفاده می‌کنیم که به آن اصطلاحا می‌گوییم «فاصله». اما یک نوع فاصله هم برای ما فارسی‌‌نویسان هست که به آن می‌گوییم «نیم‌فاصله» که با زدن همزمان دو کلید Shift و Space ایجاد میشود. استفاده‌ی همزمان از این دو کلید، بدون این که از نظر ظاهری میان دو کلمه فاصله ایجاد کند، باعث میشود این دو کلمه به هم نچسبند. در غالب ویندوزها «نیم‌فاصله» یا همان Shift + Space عمل نمی‌کند که به آن هم می‌رسیم.
دقیق‌تر بگو نیم‌فاصله چیست؟
معمولا «فاصله» را میان هر دو کلمه‌ی مستقل ایجاد می‌کنیم، مثل همین فاصله‌هایی که بین کلمات این سطر می‌بینید. اما برخی کلمه‌ها هستند که از چندپاره تشکیل شده‌اند، ولی در مجموع یک کلمه محسوب می‌شوند، مثل «میشود»، «رفته‌اند»، «دست‌ها»، «همه‌ی» یا همین کلمه‌ی «نیم‌فاصله». اگر دقت کنید، می‌بینید که مثلا کلمه‌ی «میشود» از دو بخش «می» و «شود» تشکیل شده، ولی برای ایجاد فاصله میان آنها از Space استفاده نشده. به عبارت ساده‌تر این دو بخش هم جدا هستند و هم کنار هم نشسته‌اند چون از Shift + Space برای ایجاد فاصله میان آنها استفاده شده.
برای ایجاد فاصله میان کلمات، ما از کلید Space استفاده می‌کنیم که به آن اصطلاحا می‌گوییم «فاصله». اما یک نوع فاصله هم برای ما فارسی‌‌نویسان هست که به آن می‌گوییم «نیم‌فاصله» که با زدن همزمان دو کلید Shift و Space ایجاد میشود. استفاده‌ی همزمان از این دو کلید، بدون این که از نظر ظاهری میان دو کلمه فاصله ایجاد کند، باعث میشود این دو کلمه به هم نچسبند. در غالب ویندوزها «نیم‌فاصله» یا همان Shift + Space عمل نمی‌کند که به آن هم می‌رسیم.
دقیق‌تر بگو نیم‌فاصله چیست؟
معمولا «فاصله» را میان هر دو کلمه‌ی مستقل ایجاد می‌کنیم، مثل همین فاصله‌هایی که بین کلمات این سطر می‌بینید. اما برخی کلمه‌ها هستند که از چندپاره تشکیل شده‌اند، ولی در مجموع یک کلمه محسوب می‌شوند، مثل «میشود»، «رفته‌اند»، «دست‌ها»، «همه‌ی» یا همین کلمه‌ی «نیم‌فاصله». اگر دقت کنید، می‌بینید که مثلا کلمه‌ی «میشود» از دو بخش «می» و «شود» تشکیل شده، ولی برای ایجاد فاصله میان آنها از Space استفاده نشده. به عبارت ساده‌تر این دو بخش هم جدا هستند و هم کنار هم نشسته‌اند چون از Shift + Space برای ایجاد فاصله میان آنها استفاده شده.
چه فایده‌ای دارد؟
وقتی میان اجزای یک کلمه، به جای Space از Shift + Space استفاده کنیم، هم ظاهر متن‌مان زیباتر میشود و از شلختگی پرهیز کرده‌ایم، و هم اتفاق بزرگی برای ماشین زبان‌نفهمی به نام کامپیوتر می‌افتد که تقریبا از آن غافل‌ایم. کامپیوتر هر کلمه‌ای را که با Space از دیگری جدا شده باشد، یک واحد مجزا حساب می‌کند، ولی اگر در میان این کلمه از «نیم‌فاصله» یا همان Shift + Space استفاده شده باشد، همه‌ی آن را یک واحد مجزا محسوب می‌کند. با دوبار کلیک کردن روی کلمات مختلف می‌توانید این وضعیت را آزمایش کنید. اگر مایل نیستید متن‌تان از نظر ظاهری زیبا و منظم به نظر برسد و این خاصیت کامپیوتر هم برای‌تان مهم نیست، دست‌ِ‌کم به این نکته توجه کنید که نمایش نوشته‌های شما در وب کیفیتی نسبی دارد. اگر خود را به مرور مقید کنید که «فاصله» و «نیم‌فاصله» را به‌جا استفاده کنید، خواهید دید که پایان سطرهای نوشته‌ی شما در وبلاگ یا سایت‌تان، این‌قدر آشفته نمیشود. همین الان نگاهی به سایت یک خبرگزاری بکنید یا یک وبلاگ دم‌دست؛ می‌بینید که «می» فعل‌های مضارع در انتهای سطرها جدا افتاده یا مثلا کلمه‌ای در پایان سطر آمده و «ها» جمع آن افتاده اول سطر پایین و... در حالی که اگر این فاصله‌ها به «نیم‌فاصله» تبدیل شوند، اجزای کلمه‌های واحد در هر شرایطی کنار هم می‌ایستند، بدون که به هم چسبیده باشند.
وقتی میان اجزای یک کلمه، به جای Space از Shift + Space استفاده کنیم، هم ظاهر متن‌مان زیباتر میشود و از شلختگی پرهیز کرده‌ایم، و هم اتفاق بزرگی برای ماشین زبان‌نفهمی به نام کامپیوتر می‌افتد که تقریبا از آن غافل‌ایم. کامپیوتر هر کلمه‌ای را که با Space از دیگری جدا شده باشد، یک واحد مجزا حساب می‌کند، ولی اگر در میان این کلمه از «نیم‌فاصله» یا همان Shift + Space استفاده شده باشد، همه‌ی آن را یک واحد مجزا محسوب می‌کند. با دوبار کلیک کردن روی کلمات مختلف می‌توانید این وضعیت را آزمایش کنید. اگر مایل نیستید متن‌تان از نظر ظاهری زیبا و منظم به نظر برسد و این خاصیت کامپیوتر هم برای‌تان مهم نیست، دست‌ِ‌کم به این نکته توجه کنید که نمایش نوشته‌های شما در وب کیفیتی نسبی دارد. اگر خود را به مرور مقید کنید که «فاصله» و «نیم‌فاصله» را به‌جا استفاده کنید، خواهید دید که پایان سطرهای نوشته‌ی شما در وبلاگ یا سایت‌تان، این‌قدر آشفته نمیشود. همین الان نگاهی به سایت یک خبرگزاری بکنید یا یک وبلاگ دم‌دست؛ می‌بینید که «می» فعل‌های مضارع در انتهای سطرها جدا افتاده یا مثلا کلمه‌ای در پایان سطر آمده و «ها» جمع آن افتاده اول سطر پایین و... در حالی که اگر این فاصله‌ها به «نیم‌فاصله» تبدیل شوند، اجزای کلمه‌های واحد در هر شرایطی کنار هم می‌ایستند، بدون که به هم چسبیده باشند.
موارد کاربرد نیم‌فاصله چیست؟
«می» افعال مضارع، «ها» جمع، پسوند فعل‌ها، و کلمه‌هایی که از دو یا چند جزء تشکیل شده‌اند. به‌خصوص کسانی که در نوشتن از قاعده‌های گوناگون «جدانویسی» پیروی می‌کنند، بیشتر به این «نیم‌فاصله»ی نازنین نیاز دارند.
«می» افعال مضارع، «ها» جمع، پسوند فعل‌ها، و کلمه‌هایی که از دو یا چند جزء تشکیل شده‌اند. به‌خصوص کسانی که در نوشتن از قاعده‌های گوناگون «جدانویسی» پیروی می‌کنند، بیشتر به این «نیم‌فاصله»ی نازنین نیاز دارند.
کامپیوتر من «نیم‌فاصله» ندارد، چه کنم؟
روی این لینک کلیک کنید و یک برنامه‌ی بسیار سبک را (به اسم تری‌لی‌آوت) دانلود کنید. این یک فایل zip است. آن را از حالت زیپ خارج کنید و روی آیکون برنامه کلیک کنید. بلافاصله به سمت راست نوار پایین Desktop شما یک علامت تازه اضافه میشود. بدون نیاز به وارد شدن به این برنامه، از این پس شما در هر محیطی از ویندوز که تایپ کنید (نت‌پد یا ورد یا هر محیط دیگر) امکان ایجاد «نیم‌فاصله» را نیز دارید؛ کافی‌ست به جای زدن کلید Space کلید Shift را بگیرد و همزمان کلید Space را بزنید و از زندگی لذت ببرید. احتمالا تا چند روز کمی کند خواهید بود ولی اگر تحمل کنید، خیلی زود عادت خواهید کرد.
برنامه‌ی «تری‌لی‌آوت» فقط به همین درد می‌خورد؟
علاوه بر امکان ایجاد «نیم‌فاصله»، با این برنامه می‌توانید حتی کلیدهای کیبورد خود را به دلخواه خود تعریف کنید. کافی‌ست روی آیکون برنامه راست‌کلیک کنید و بعد از انتخاب گزینه‌ی «آرایش صفحه کلید» قولنج کیبوردتان را بگیرید. به این ترتیب که بعد از کلیک روی «آرایش صفحه کلید» تصویری از کیبورد شما ظاهر میشود. روی کلید هر کاراکتر که می‌خواهید جای آن را تغییر دهید، کلیک می‌کنید، در صفحه‌ی جدید که باز میشود تمام کاراکترها در دسته‌بندی‌های مختلف در اختیار شما قرار می‌گیرد. کاراکتر دلخواه‌تان را انتخاب می‌کنید، سپس روی گزینه‌ی «قبول» کلیک می‌کنید؛ به همین سادگی! اگر به سراغش رفتید، توصیه می‌کنم اعداد ردیف بالای کیبورد خود را یکی یکی با اعداد فارسی جایگزین کنید و هنگام تایپ از آنها استفاده کنید تا اعداد میان نوشته‌های شما روی وب، در هر ویندوزی به شکل فارسی دیده شوند.
روی این لینک کلیک کنید و یک برنامه‌ی بسیار سبک را (به اسم تری‌لی‌آوت) دانلود کنید. این یک فایل zip است. آن را از حالت زیپ خارج کنید و روی آیکون برنامه کلیک کنید. بلافاصله به سمت راست نوار پایین Desktop شما یک علامت تازه اضافه میشود. بدون نیاز به وارد شدن به این برنامه، از این پس شما در هر محیطی از ویندوز که تایپ کنید (نت‌پد یا ورد یا هر محیط دیگر) امکان ایجاد «نیم‌فاصله» را نیز دارید؛ کافی‌ست به جای زدن کلید Space کلید Shift را بگیرد و همزمان کلید Space را بزنید و از زندگی لذت ببرید. احتمالا تا چند روز کمی کند خواهید بود ولی اگر تحمل کنید، خیلی زود عادت خواهید کرد.
برنامه‌ی «تری‌لی‌آوت» فقط به همین درد می‌خورد؟
علاوه بر امکان ایجاد «نیم‌فاصله»، با این برنامه می‌توانید حتی کلیدهای کیبورد خود را به دلخواه خود تعریف کنید. کافی‌ست روی آیکون برنامه راست‌کلیک کنید و بعد از انتخاب گزینه‌ی «آرایش صفحه کلید» قولنج کیبوردتان را بگیرید. به این ترتیب که بعد از کلیک روی «آرایش صفحه کلید» تصویری از کیبورد شما ظاهر میشود. روی کلید هر کاراکتر که می‌خواهید جای آن را تغییر دهید، کلیک می‌کنید، در صفحه‌ی جدید که باز میشود تمام کاراکترها در دسته‌بندی‌های مختلف در اختیار شما قرار می‌گیرد. کاراکتر دلخواه‌تان را انتخاب می‌کنید، سپس روی گزینه‌ی «قبول» کلیک می‌کنید؛ به همین سادگی! اگر به سراغش رفتید، توصیه می‌کنم اعداد ردیف بالای کیبورد خود را یکی یکی با اعداد فارسی جایگزین کنید و هنگام تایپ از آنها استفاده کنید تا اعداد میان نوشته‌های شما روی وب، در هر ویندوزی به شکل فارسی دیده شوند.
هر بار باید روی آیکون این برنامه کلیک کنم تا اجرا شود؟
اگر ویندوزتان XP است، در درايوی که ويندوز XP نصب شده (غالبا C) اين مسير را دنبال کنید:
Documents and Settings / All Users / Start Menu / Programs / Startup
حالا از روی آیکون آن برنامه با راست‌کلیک يک کپی بگیرید و در فولدر Startup پيست کنید، بعد هم ری‌استارت. از این پس نیازی به هربار اجرای برنامه نخواهید داشت.
الفبای نگارش در کامپیوتر و برای وب فقط همین نیم‌فاصله بود؟
نه! دو تا نکته‌ی بسیار مهم دیگر هم هست. نخست علامت‌های نگارشی مثل نقطه، ویرگول، نقطه‌ویرگول، علامت سؤال، علامت تعجب، سه‌نقطه و... شیوه‌ی تایپ این علائم بسیار ساده است. فاصله انداختن بين علامت‌هايی چون [. ، ؛ : ؟ !] با کلمه‌ی قبلی غلط است و فاصله نينداختن بين آنها و کلمه‌ی بعدی‌شان هم به همچنین. درست اين است:
اگر ویندوزتان XP است، در درايوی که ويندوز XP نصب شده (غالبا C) اين مسير را دنبال کنید:
Documents and Settings / All Users / Start Menu / Programs / Startup
حالا از روی آیکون آن برنامه با راست‌کلیک يک کپی بگیرید و در فولدر Startup پيست کنید، بعد هم ری‌استارت. از این پس نیازی به هربار اجرای برنامه نخواهید داشت.
الفبای نگارش در کامپیوتر و برای وب فقط همین نیم‌فاصله بود؟
نه! دو تا نکته‌ی بسیار مهم دیگر هم هست. نخست علامت‌های نگارشی مثل نقطه، ویرگول، نقطه‌ویرگول، علامت سؤال، علامت تعجب، سه‌نقطه و... شیوه‌ی تایپ این علائم بسیار ساده است. فاصله انداختن بين علامت‌هايی چون [. ، ؛ : ؟ !] با کلمه‌ی قبلی غلط است و فاصله نينداختن بين آنها و کلمه‌ی بعدی‌شان هم به همچنین. درست اين است:
[کلمه] [علامت نقطه‌گذاری] [فاصله يا همان space] [کلمه بعد]
پس متوجه باشید که قبل از یکی این علامت‌ها کلید Space را نزنید، و نیز متوجه باشید که بعد از علامت‌ها حتما کلید Space را بزنید. رعایت اين شيوه، هم شکل ظاهری متن را زيباتر می‌کند و هم باعث میشود نقطه‌گذاری‌های متن شما در هر حالتی از دیده شدن در مونيتور و يا چاپ شدن روی کاغذ، به هيچ وجه از انتهای سطر پايین نيفتند. هنگام استفاده از سه‌نقطه [...] هم بدون هیچ فاصله‌ای از کلمه‌ی قبل، سه نقطه (دقیقا سه نقطه، نه کمتر و نه بیشتر) پشت سر هم تایپ کنید؛ این جوری...
نکته‌ی دوم یادت رفت!
دومی و در واقع آخری مربوط است به استفاده از علامت‌هایی مثل پرانتز، کروشه، آکولاد و گیومه ("«[{}]»"). برای این‌ها هم دقیقا یک فرمول بسیار ساده وجود دارد، دقت کنید: هر کدام از این علامت‌ها را که باز می‌کنید، قبلش باید Space را زده باشید تا با کلمه‌ی قبلی فاصله ایجاد شود، اما بعد از علامت به هیچ‌وجه کلید Space را نزنید و فاصله ایجاد نکنید. برای بستن علامت هم دقیقا برعکس عمل کنید؛ یعنی بدون هیچ فاصله‌ای از کلمه‌ي قبلی، علامت را ببندید، ولی بعد از آن کلید Space را بزنید و به نوشتن ادامه دهید. نمونه‌ی این شیوه را می‌توانید در جملاتی از سطرهای بالا که داخل پرانتز آمده‌اند، ببینید. به این مثال هم می‌توانید توجه کنید تا دقیقا دریابید ماجرا چیست: «برای نگارش در کامپیوتر و برای وب باید اصول آن را (به‌عنوان الفبا) رعایت کرد.»
در جمله‌ی بالا هم به وضعیت گیومه دقت کنید و هم به وضعیت پرانتز. این توضیح تکراری‌ست که رعایت این شیوه هم علاوه بر زیبا کردن ظاهر متن، باعث میشود این علامت‌ها همواره و در هر حالتی از نمایش و پرینت، سر جای اصلی‌شان باشند و تکان نخورند.
نکته‌ی دوم یادت رفت!
دومی و در واقع آخری مربوط است به استفاده از علامت‌هایی مثل پرانتز، کروشه، آکولاد و گیومه ("«[{}]»"). برای این‌ها هم دقیقا یک فرمول بسیار ساده وجود دارد، دقت کنید: هر کدام از این علامت‌ها را که باز می‌کنید، قبلش باید Space را زده باشید تا با کلمه‌ی قبلی فاصله ایجاد شود، اما بعد از علامت به هیچ‌وجه کلید Space را نزنید و فاصله ایجاد نکنید. برای بستن علامت هم دقیقا برعکس عمل کنید؛ یعنی بدون هیچ فاصله‌ای از کلمه‌ي قبلی، علامت را ببندید، ولی بعد از آن کلید Space را بزنید و به نوشتن ادامه دهید. نمونه‌ی این شیوه را می‌توانید در جملاتی از سطرهای بالا که داخل پرانتز آمده‌اند، ببینید. به این مثال هم می‌توانید توجه کنید تا دقیقا دریابید ماجرا چیست: «برای نگارش در کامپیوتر و برای وب باید اصول آن را (به‌عنوان الفبا) رعایت کرد.»
شمار فارسی زبانانی که از ویندوز ویستا استفاده می کنند، روزبه روز بیشتر میشود. برخی از دوستان ناراحت بودند که برنامه‌ی «تری‌لی‌آوت» در ویندوز ویستا اجرا نمیشود و از نعمتِ ایجاد «نیم‌فاصله» به شکل اصولی، محروم‌اند و زندگی بر ایشان تلخ گردیده! پاسخی برای‌شان نداشتم تا یکی از خودِ ایشان راه حل را یافت و برایم نوشت، به این قرار:
ابتدا به پوشه‌ای بروید که برنامه‌ی «تری‌لی‌آوت» را در آن گذاشته‌اید. روی آيکون اجرایی برنامه راست‌کلیک کنید. سپس روی گزینه‌ی Properties کلیک کنید. برگه‌ی Compatability را انتخاب کنید و در بخش Compatability Mode جلوی عبارتِ Run This Program in Compatability Mode For را تیک بزنید، اوکی کنید و دوباره از زندگی لذت ببرید. تمام شد؟
به عنوان الفبای فنی، بله تمام شد. ممنون که با دقت خواندید و ممنون که از این پس رعایت می‌کنید و ممنون که به دیگران هم توصیه می‌کنید رعایت کنند. تکرار می‌کنم که این یادداشت هیچ ربطی به موضوع ویرایش و رسم‌الخط و درست‌نویسی ندارد، بلکه صرفا مربوط است به ابتدایی‌ترین قوانین تایپ کردن، خصوصا برای وبلاگ‌نویس‌ها. شخصا نمی‌توانم تصور کنم کسی برای نوشته‌اش اهمیت و جدیت قائل باشد، ولی به ظاهر و آداب نوشتن اهمیتی ندهد. من یکی نوشته‌هایی این‌چنین را همیشه از سر بی‌حوصلگی می‌خوانم، چون احساس می‌کنم این نوشته‌ها آن‌قدر برای مؤلف‌شان اهمیت نداشته که با ظاهری درست و خوشایند آن را تحویل من بدهد، من چرا باید آن را جدی بگیرم؟
Tags: تایپ فارسی, حروف فارسی و عربی, نگارش فارسی, نگارش کامپیوتری
تعداد نمایش ها: 48454
مدیریت، سیاست، حقوق، معماری، اقتصاد، بیمه،...